Bizim besinleri tüketim biçimimiz onları sevmemizi etkileyen önemli unsurlardan biridir. Örneğin çocuklar meyveyi çok sevmeyebilir, ama meyveyi dondurmanın içine koyup da sunarsanız bayılırlar. Burada bir neden dondurmanın aynı zamanda bir tür tatlı olmasıdır. Ama kuşkusuz başka kavramlar da söz konusudur. Bir şeyi yediğiniz zaman bu kolay bir yutma biçimindeyse tat algısında kalıcı uyarı yapmaz, oysa dondurmadan bir lokma aldığınızda bunu doğrudan yutmazsınız, ağzınızda erimesini beklersiniz. Bu durum tat duyusunun uzun süreli uyarılmasına neden olur. Üstelik sanılanın aksine tat sadece dilin ön tarafınca algılanmaz, diğer bölgeler, hatta kısmen geniz de buna katkıda bulunur. Çocuk pek çok gıdayı kokusu nedeniyle reddeder, oysa dondurmada koku kavramı hiç yoktur. Sonuçta dondurma yemek keyifli hale gelir.
Peki dondurmanın soğuk olması tat duyusunu köreltmez mi? Zaten işin esprisi de buradadır. Dondurma soğuktur, hızlı yemeye kalkarsanız tat duyusunu uyuşturur. Oysa siz bunu erittiğinizde tat algınız da normale döner. Bu yeme biçimi tekrarlayıcı biçimde aynı keyfin alınmasını olanaklı kılar. Bu kurala uymayıp, dondurmayı hızla yemeye çalışırsanız aynı keyfin oluşmadığını siz de fark etmişsinizdir. Dolaysıyla dondurma aynı porsiyonda başka bir tatlıdan çok daha uzun sürede yenebilir. Tam da bu nedenle “dondurma çocuklarda anjin yapar” algısı pek mantıklı görünmemektedir. Ama bir de besleyici unsur vardır ki, bunu kolay kolay reddedemezsiniz.
Dondurma besleyicidir midir?
Kaliteli üretilmiş bir dondurma çok besleyicidir. Bir kere içinde yoğun ve kaliteli süt vardır. Burada sözü geçen süt gerçek tam yağlı süttür, keçi sütü aroması nedeniyle daha fazla tercih edilir, ama manda sütü de daha aşağı kalmaz. İçerik açısından fakir sütlerle gerçek dondurma yapılamaz. Dahası dondurmada salep gibi son derece besleyici bir kök bileşeni bulunur. Kök bileşeninin anlamı şudur, bitkinin ve doğasının bütün özelliklerini içerir. Dolayısıyla beslenme açısından emsalsizdir. Bu karışıma bir de meyve ilave ettiğinizde vitamin ve aromatik madde kaynağı sunar. Ama çocuklar daha çok çikolatalı dondurma sever, çünkü çikolatanın aroma etkisi çok daha yoğundur.
Dondurma çeşitlerinin birbirine üstünlüğü var mıdır?
Dondurma yiyenler de genellikle birkaç çeşidini karıştırıp bir tat armonisi yakalamaya çalışırlar. Kaymaklı dondurma nötr olandır, bana göre çikolatalı da en yoğun aromayı verir. Siz iki kutup arasında gidip geldiğinizde aynen sıcak-soğuk farkı gibi keyfi pekiştirirsiniz. Ama yaşla birlikte bu seçimler de değişir. Ancak “üstünlük” kavramında tartışılması gereken elbette kalitedir. Dondurma diğer ürünlerden çok daha fazla endüstrileşti, yani kalitelisine bakkaldan erişemezsiniz. Özel dondurmacılar var, bir de pastane dondurması var. Tüketicinin zihnine ekilen de sürekli “pastane dondurması hijyenik değildir” kavramı aslında pek geçerli değildir. Ama her halükarda bildiğiniz yeri tercih etmek en mantıklısıdır.
