Köpek meselesi

Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın sokak köpekleri konusunda bir şey yapılması gerektiği çağrısı üzerine toplum her zaman olduğu gibi iki ayrı kutba ayrıldı. Bu yazıyı mevcut koşulları, Cumhurbaşkanı’nı Türkiye Büyük Millet Meclisi’ni ve en çok da bizi taşıyabileceği durumu irdelemek için bir ara yazı olarak kabul ediniz lütfen.

Öncelikle vurgulayayım ki Türkiye’de sokak köpekleri sorunu var mı derseniz, tümden reddetmek mümkün değildi. Bilgiler kesin olmasa da sayının dört milyon civarında olduğu kabul edilmektedir. Bunların çok büyük kısmı hayatlarını aç ve susuz kalmamak kaygısı dışında sakin idame ettirirken, “sporadik”” ya da Türkçesi “tek tük” olarak ifade edilebilecek saldırı olaylarının gerçek olduğunu da kabul etmek zorundayız. Zaten ikilem de bu noktada ortaya çıkmaktadır: Tek tük durumlar için bir soyun bütünün itlaf edilmesi ne kadar hakkaniyetlidir, Allah’ın verdiği canı almak takvaya ne kadar uygundur?

İtlaf doğrudan cinayettir

Beri yandan tarihte köpek sorununun her zaman olduğunu da söylemek zorundayım, bunun hafızalarda silinmeyen örneği, ne kadar başarılı bir belediye başkanı olsa da Cemil Topuzlu döneminde yaşanan, köpeklerin toplanarak Hayırsız Ada’ya götürülmeleri (1910) ve burada açlıktan birbirlerini parçalamaları örneğidir. İtlaf taraftarları Hayırsız Ada’yı anmak istemeseler de asla unutulamadığından özellikle konuyu gündeme taşıyan Cumhurbaşkanı için tarihten silinmeyecek bir leke risk taşır. Çok sevilmesi ve saygı görmesi nedeniyle, ister istemez “siz rica edersiniz biz emir kabul ederiz” diyen, sayıları hiç de azımsanmayacak bir kitle “harekete geçilmesi” sözünü itlafa çevirecek biçimde yanlış algılayacaktır.

Köpek yaradılışı gereği saldırgan olabilmektedir, ama sorun bütün köpeklere genellenemez. Şehrin ortasında neredeyse hareketsiz yatan yüzlercesi bir risk yaratmaz, ama kırsaldaki yerleşim merkezlerine sığınanlar eninde sonunda gruplaşma eğilimi gösterirler. Bunlar bölgeyi kendi hakimiyet  alanları olarak benimserken, aslında yaşadıkları ortama sadakatlerini verirler. Sadakat onların güvenlik nedeniyle istihdam edilmelerinin de temel nedenidir.

Hayvan ticareti sonlandırılmadıkça sorun tekrarlar

Ortaya çıkan sorun ise en çok da sorumsuz insanların köpeği “çocuğuna karne hediyesi” gibi bir nedenle satın alıp, geçirdikleri yaz sonrasında sokağa bırakıp dönmeleriyle ortaya çıkar. Bu köpekler artık sadece alıştıkları sevgiden mahrum değillerdir, yazlıkçıların gitmesiyle ister istemez aç kalırlar. Bir kısmı toplanarak köpek bölgeleri olarak nitelendirilebilecek şehrin çevresindeki meskun olmayan alanlara aktarıldığında, Huysuz İhtiyar Derneği gibi kendini vakfetmiş hayırseverler sayesinde yaşamlarını sürdürebilir, ama çoğu bundan yoksundur. O nedenle sorunun kaynağı köpeklerin kendisi değildir. Hayvan satışı olduğu sürece köpekler yeniden üreyecek, yeniden satın alınıp sokaklara terk edilecek, münferit de olsa bu saldırılar hep yaşanacaktır.

Samimiyetle vurgulayayım:

1. Konunun mültecilerle ya da dünyada yaşanan diğer dramlarla kıyaslanması son derece mesnetsizdir. Her olay kendi belleğini yaratır; Adnan Menderes ve arkadaşlarının, Deniz Geçmiş ve arkadaşlarının idam edilmeleri, 6-7 Eylül olayları ya da Hayırsız Ada vakası aynıdır ve toplum hafızasından asla silinmez.
2. Sorunun ekonomik sıkıntılar bahane edilerek “vatandaşın et alamadığı koşullarda kısırlaştırma ve barınak için maddi olanaklarımız yok” gerekçesine büründürülmesi de “asmayalım da besleyelim mi?” sözüyle aynen örtüşür.
3. Köpek meselesinin siyasi malzemeye dönüştürülmesi, itlafın bir cenah tarafından özellikle kışkırtılması, belediyelerin dolaylı yoldan zora sokulmaya çalışılması ve belki de yeni bir Gezi kalkışmasının fitilini ateşleme hevesi bütünüyle ahlaksızlıktır.
4. Esas kalıcı çözüm hayvan satışını ve evlerde çoğaltılmasını engelleyen bir yasa hazırlamak ve belediyeler tarafından kademeli olarak kısırlaştırmaktır. Ama görüldüğü kadarıyla belediyeler kaldırım döşemek dışında işler yapmakta zayıftır; derginin kapağına sokak köpeği fotoğrafı basmak yetmez.

Türkiye Büyük Millet Meclisi Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın haklı ama bütünüyle farklı çözüm çağrısını itlaf yasasına dönüştürürse tarihte ister istemez “katil meclis” olarak anılacaktır.