Özgün adı Le Dîner de Cons olan Salaklar Sofrası, Francis Veber’in 1992 tarihli oyunundan 1998’de sinemaya aktardığı bir güldürü filmidir. Eser aslında bir tiyatro uyarlamasıdır, ülkemizde orijinal film olarak gösterilmesinden öte, tiyatro eseri olarak defalarca sahne almıştır. Bir şehirlerarası otobüs yolculuğu sırasından tesadüfen izlediğim bu film aslında hepimizin durumunu başarıyla yansıtmaktadır: “Pierre Brochant (Thierry Lhermitte) Paris’te yaşayan başarılı bir yayıncıdır. Hayatta her şeye sahip olmuş bu yakışıklı yayıncı, kendisi gibi üst sınıftan seçkin arkadaşlarıyla birlikte golf oynamak, şık ve görkemli davetlere katılmak gibi olağan burjuva alışkanlıklarından bıktıklarından farklı bir oyuna dadanırlar: Beş arkadaş her hafta çarşamba günü gözlerine kestirdikleri ve “salak” olarak nitelendirdikleri beş zavallıyı aralarından birinin evine yemeğe davet ederler. Kendilerine göre basit ve akılsız buldukları bu insanlarla ince ince dalga geçerler. Davetliler ise seçkin bir yemeğe davet edilmelerinin nedenini kendi üstün özelliklerine yorarlar, aslında kendileriyle dalga geçildiğini asla anlamazlar. Gecenin sonunda konuklar yollandığında “haftanın salağı” seçilir.
Lakin o haftaki yemeğe diğer dört arkadaşı kolayca birer “salak” bulmuş olmasına rağmen Pierre’in henüz bir salağı yoktur. Bir arkadaşının trende rastladığı ve derhal kendisine önerdiği vergi memuru François Pignon’u (Jacques Villeret) o haftaki salağı olarak kabul eder. Tıknaz, şişman, çirkin ve sürekli terleyen bir adam olan François Pignon sakar, boşboğaz ama saf ve temiz kalpli bir “avanak”tır. Üstelik kibrit çöplerinden emek emeğine yaptığı mimari maketleriyle çok övünmekte ve yayıncıyı bu maket fotoğraflarını kitap haline getirmeye ikna edeceğini ummaktadır. Derken “avanağın” iyi niyetine dayanan yanlışlıklar dizisi başlar, İş öyle bir hal alır ki, “salak” davet ettiğini düşünen Pierre sonunda kendisinin daha büyük bir “salak” olduğunu itiraf eder. Herkes şu veya bu biçimde bir tür salaktır.” (Vikipedi).
Bizim Salaklar Sofrası
Filmin konusunun Birleşik Devletler Başkan seçimleriyle aslında çok fazla bir farklılığı bulunmamaktadır. Koskoca ABD’de Başkanlık seçimi yapılacaktır, önceki başkanlardan birinin eşi Hillary Clinton ve emlak milyarderi Donald Trump adaydır. ABD’li yazarların yorumuyla ikisi de birbirinden “renkli” kişilikler sunmaktadır. Onlar sofranın sahibi konumundadır, ama yemek bizim için hazırlanmaktadır (ABD’nin seçimini bize bağlayan da tam bu noktadır). Konu açıklanmaya muhtaçtır:
Amerika demokrasi ile yönetiliyor görünse de, seçimde halk değil, sermaye belirleyici olmaktadır. Demokrasi gereği atılacak bir oy vardır, seçenekler belli olduğunda oy da gösterilen adresten pek şaşmayacaktır, sürpriz bile olsa senaryo çoktan satın alınmıştır. Zaten Başkan’ın gidişata etkisi +/- yüzde 5’i aşmamaktadır (Obama örneği)
Buna karşılık yine de beysbol sopasıyla fotoğraf servis etmeyecek kadar akıllı bir Başkan’a ihtiyaç vardır, çünkü özellikle Ortadoğu tarihte olandan çok daha fazla karışmaktadır. Eh Hollywood da tükendiğine, eski senaryoları allayıp pullayıp, 3D, 4D verdiğinden, hatta bu da yetişmediğinden işi “süper kahramanlar karnavalına” çevirdiğine göre yaratıcı düşünce ciddi sıkıntıdadır. Salaklar Sofrası’nın Amerikan versiyonu da ciddi bir başarısızlıktır.
Gelecek film Dr. Strangelove mu olacaktır?
Amerika kuruluşundan iyi kurgulanmıştır, ama bizdekinin aksine aşırı düzen de kısırlıkla sonuçlanmaktadır. Son yirmi yılın Başkan profillerindeki sürekli gerileme, önce sözcülerin önündeki dosyayı açmalarına bile yansıyan bir sakarlık zincirine dönüşür, çünkü balık baştan kokmaktadır. İşte bu durumda kontrolden çıkan sistem ister istemez diğer bir klasik filmin vizyona girmesine neden olacaktır; Dr. Strangelove ya da “How I Learned to Stop Worrying and Love the Bomb” (Endişelenmeyi Bırakıp Bombaları Sevmeyi Nasıl Öğrendim, Yönetmen Stanley Kubrick, Başrol Peter Sellers, 1964).
Görünen o ki, seçimi onlar yapacak olsa da, Salaklar Sofrası hepimiz için hazırlanmaktadır.
