Geçen hafta Tarım ve Orman Bakanlığı bünyesinde, “Gıda Bilim Kurulu” oluşturulacağına dair bir haber yayımlandı. Bir çeşit denetim görevi üstelenecek olan bu kurul ile ekranlardan reklam içerikli yanlış yönlendirmelerle haksız kazanç elde edilmesinin önüne geçmesi amaçlanmaktaydı. Tarım ve Orman Bakanı Bekir Pakdemirli “Birisi çıkıyor diyor ki domates yemeyin kanser yapar. Körfez bölgesinin yağını yemeyin zehir var içinde falan filan. Peki, bir bilim kurulu oluşturalım bununla alakalı. O bilim kurulu da sorsun bakalım siz böyle dediniz de hangi bilimsel çalışmaya dayanarak bunu söylüyorsunuz.” şeklinde aslında tamamen haksız olmadığı bir konuya değindi ve şöyle devam etti: “Bazı insanlar çıkıp televizyonlarda şunları şunları tüketmek zararlı diye konuşuyorlar. Mesnetsiz açıklama yapana kendi namına kendi muayenesi için açıklama yapana, adam çekmek için yapılan bu tarz aksiyonlara bu tarz yalanlara inanmayacağız. Adamı çağıracağız diyeceğiz ki ‘kardeşim sen böyle dedin ama hangi bilimsel dayanağı dayanarak söyledin’ diye soracağız.”
Hiç yakışmayan ağır üslup sorunu
Nitekim TBMM Tarım, Orman ve Köyişleri Komisyonu Başkanı, AK Parti Kars Milletvekili Prof. Dr. Yunus Kılıç da aynı konuda şunları söyledi: “Kimse ‘ben böyle biliyordum’ deyip istediğini söyleyemeyecek. Çalışma hayatları sonlanmış, çalıştıkları süre içerisinde bilimsel başarı yakalayamamış bazı insanlar var medyada. Bunlar bir gün zeytinyağı, bir gün koronavirüs, başka bir gün ise çörek otuyla ilgili konuşuyor. Oysa bilim spesifik ve derinliği olan bir alan. Her alanda konuşan insanların bir derinliği olamaz. Kimsenin toplumu yanıltmaya hakkı yok. Ben bunlara ‘bilimsel şarlatanlar’ diyorum. Bugüne kadar bir cezai yaptırımı olmadığı için herkes istediği gibi konuşabiliyordu. Basın kuruluşları da reyting için bu insanlara yer verdi. Bu yayınların ve insanların önünü hukukla kesmek lazım. Çünkü bunlar topluma çok büyük zarar veriyor. Biz bu tür yayın ve insanlarla ilgili yasal bir düzenleme yapıyoruz çok yakında Meclis gündemine gelecektir.”
Doğrusu Bakanlık yetkililerinin kimlerden bahsettiği tahmin edilse, hatta kısmen hak verilebilse bile ciddi üslup sorunu olduğu aşikar. “Reytinglere alışmış şarlatanlar, medya maymunları” devlet nezdinde görev alan kişilerin söylemi olmamalı. Ama öte yandan işin bir de tabiri caiz ise “aleme nizam çekme” boyutu var: “Medyada bilimsel bir veriye dayanmadan yanıltıcı yayınları yapan ve yaptıranlara ceza gelecek, sadece şahısla sınırlı değil, medya kuruluşlarına da bir cezai müeyyide gelecek. Çünkü makam, mekan onun, hangi adamı çıkaracağına iyi karar vermesi lazım bundan sonra. Her şarlatanı çıkarıp toplumu yanıltıcı bilgiler verirsen bu sorumsuzluk olur. Medyanın en çok korktuğu kısım para kısmıdır. Ağır idari para cezaları olacak. Bunlar hakkında da tecriden ve tekrarı halinde kapatmalara kadar gidecek ağır yaptırımlar ve cezalar gelecek.”
Kraldan çok kralcılığın nihai durağı
Bu ülkede devlet erkanının kendini tek ve tartışılmaz bilimsel otorite addetmesi çok seyrek görülen bir durum değildir. Radyasyonlu çayı ekranlardan içen de, una katkı maddesi karıştırılmasına müsaade eden de, ıspanaktan zehirlenmeyi “araya karışmış güzel avrat otuyla” açıklamaya çalışan da yine aynı devlet erkanıdır ve sözleri bu nedenle kısmen anlayışla karşılanabilir. Anlayışla karşılanmaması gereken kısım ise, üslupta kendini ele veren baskı zihniyetidir. Bakanlığın bilimsel açıklama istemesinde hiçbir sakınca yoktur, ama “adamı çağıracağız” ifadesinde açık bir hesap sorma; “medyanın en korktuğu kısım para kısmıdır” sözünde ise aba altından sopa göstermek niyeti dışa vurulur, üzücüdür.
Tarım ve Orman Bakanlığı görüldüğü kadarıyla resmi görüşle çelişen herkesi susturmayı amaçlamaktadır. Niyetin istişare olmadığı aşikardır; “sözüm ona bilim ve halk sağlığı” savıyla daha ziyade baskı yaratılmaya çalışılmaktadır.
Yollarının açık olmasını temenni ederiz.
Hırs ve ikbal beklentisinin ilk durağı “kraldan çok kralcılık”, nihayeti ise istibdat ve azledilme olacaktır.
Kaynaklar:
https://www.trthaber.com/haber/ekonomi/gida-bilim-kurulu-geliyor-495305.html
